مهاجرت متخصصین کشاورزی، تهدیدی بر علیه امنیت غذایی کشور گردهمایی سالیانه برنامه ریزی تحقیقات و تولید بذر غلات آبی کشور با حضور رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، رییس بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح گندم، معاون پژوهش و فناوری سازمان تات برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری روزنگار البرز؛

گردهمایی سالیانه برنامه ریزی تحقیقات و تولید بذر غلات آبی کشور در مرکز همایش های موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور مستقر در کرج پس از سه سال وقفه با حضور « محمد زمانیان » رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، « توحید نجفی میرک » رییس بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی ، « سهراب سهرابی » مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح گندم کشور، « حسین جعفری » معاون پژوهش و فناوری سازمان تات ، محققین، مسئولین استانی و کشوری و اصحاب رسانه برگزار شد.

مهاجرت محققین و تحریم ، بلاهای خانمانسوز موسسه تحقیقات نهال و بذر

در ابتدای همایش؛ توحید نجفی میرک با بیان اینکه از ۶۴۳ رقم ژنوتیپ غلات، ۴۶۵ رقم مربوط به گندم بهاره و زمستانه، ۹۰ رقم گندم دوروم و ۸۸ رقم ژنوتیپ جو بوده است، اظهار داشت: برای حفظ امنیت غذایی کشور، روند ارتباطات علمی و تحقیقاتی با مراکز بین المللی تحقیقات غلات و موسسات تحقیقاتی و دانشگاه های داخل و موسسات ملی تداوم دارد.

رییس بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تولید نهال و بذر با اشاره به اینکه پاییز سال گذشته مجموع بارش ۳۵ میلی متر بود که نسبت به میانگین بلندمدت با کاهش بارندگی به جز در استان بوشهر مواجه بودیم، تصریح کرد: اما با این حال، سال زراعی جاری فرصت خوبی برای تولید گندم و جو همراه با موفقیت برای کشاورزان بوده است.

وی از افزایش ۱.۶ درجه ای دما در پاییز سال گذشته خبر داد و اظهار داشت: خوشبختانه در زمستان شرایط بارندگی تغییر کرد بطوریکه نصف کشور با افزایش بارندگی و نیمی از کشور با کاهش مختصری مواجه بود، بنابراین استان هایی که از نظر تولید گندم دارای اهمیت بودند زمستان پربارانی نسبت به بلندمدت داشتند که در کل وضعیت نسبت به سال های گذشته مطلوبتر شد.

این مسئول افزایش تولید محصول در سال زراعی جاری را مدیون وضعیت آب و هوایی در فصل بهار امسال دانست و عنوان کرد: سال جاری ۱۵ درصد افزایش بارندگی نسبت به مدت مشابه سال قبل داریم ولی نسبت به بلند مدت ۱۶ درصد کاهش شاهد هستیم.

نجفی میرک با بیان اینکه ۱۶۳ پروژه تحقیقاتی در بحث غلات در دست اجرا است، اذعان داشت: در مبارزه با بیماری های غلات فعالیت هایی برای مبارزه با برخی از بیماری های این گیاهان مثل زنگ ها در حال انجام است.

وی با اشاره به تحقیقات محققان کشور در زمینه کیفیت غلات ، از رضایت بخش بودن این تحقیقات با هدف استفاده از نتایج آن ها در برنامه های دورگ گیری و همچنین بررسی خواص کمی و کیفی و ارزش نانوایی لاین های اصلاجی گندم نان، ارزیابی کیفت گندم های دوروم از نظر صنایع ماکارونی و بررسی میزان پروتئین لاین ها خبر داد.

رییس بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی ارزیابی و تعیین کیفیت چهار هزار و ۲۱۶ نمونه گندم و جو و دیگر محصلات در برنامه های مختلف به نژادی و به زراعی از لحاظ شاخص های غذایی در مزارع در سال زراعی جاری را اعلام کرد.

این مسئول با اشاره به معرفی چهار رقم گندم نان، یک رقم گندم دوروم و دو رقم چو برای اقالیم مختلف کشور توسط محققان موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ؛ گندم نان سپهر و بامداد برای اقلیم معتدل، گندم نان پریان برای اقلیم معتدل و گرم دارای آب و خاک شور و گندم نان راج برای اقلیم گرم و خشک جنوب را از دستاوردهای محققان این موسسه در سالجاری برشمرد.

نجفی میرک ضمن اشاره به مشکلات بخش تحقیقات غلات وزارت جهاد کشاوزی؛ کمبود نیروی انسانی متخصص و پشتیبان فنی، کاهش شدید انگیزه کاری محققان و کارشناسان و تکنسین های فنی، فرسودگی ماشین آلات تخصصی و عدم جایگزینی آن ها به دلیل محدودیت منابع مالی و تحریم های بین المللی ، مهاجرت محققان، محدود شدن روابط با مراکز پژوهشی بین المللی ، محدودیت در وسایل نقلیه در ستاد موسسه و مراکز تحقیقاتی ، نبود قانون مدون و مصوب برای حق رویالیتی و … را از جمله مشکلات این موسسه اعلام کرد.

وی نبود قانون مدون و مصوب برای حق رویالیتی را از دلایل اصلی از بین رفتن انگیزه شرکت های خصوصی برای اصلاح و معرفی ارقام گیاهان خودگشن به ویژه غلات دانه ریز شده را اعلام کرد و تاکید کرد:

تلاش شبانه روزی موسسه تحقیقات نهال و بذر برای عدم تکرار تجربه تلخ سال ۷۲

محمد زمانیان در حاشیه این همایش، با اشاره به ۱۰۷ پروژه تحقیقاتی در حوزه گندم و ۵۶ پروژه در حوزه جو توسط مجموعه تحقیقات بخش غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، افزود : خوشبختانه از ابتدای تاسیس موسسه تاکنون؛ ۱۴۰ رقم گندم نان، ۱۴ رقم گندم دوروم، ۴۶ رقم جو و ۳۳ رقم ترتیکاله صوت گرفته است

وی ضمن اشاره به انجام ۱۵ رقم زراعی توسط این موسسه، مطرح کرد: از این تعداد هفت رقم مربوط به بخش تحقیقات غلات بوده که نشان از سهم ۵۰ درصدی بخش تحقیقات غلات دارد که بیانگر اهمیت و جایگاه بخش غلات است.

به گفته این مسئول؛ فعالیت های تحقیقاتی محققان این موسسه در معرفی ارقام گندم و جو در ۴۰ سال گذشته منجر به افزایش تولید سالانه ۶۰ کیلوگرم میانگین عملکرد این محصولات شده است.

رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور ؛ اولویت اصلی بخش غلات این موسسه اصلاح و معرفی ارقام مقاوم به تنش آبی اعلام کرد و توضیح داد: ارقامی معرفی شده اند که ۲۵ درصد تحمل بیشتری نسبت به شرایط نرمال دارند که نمونه آن ها ارقام پیشگام، سیروان و مهرگان هستند.

زمانیان با بیان اینکه ارقام پیشگام و سیروان در مناطق سرد و معتدل ۲ آب کمتر نیاز دارند که به میزان یک هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب در هکتار است، تشریح داد: طی سال های گذشته ارقام مقاوم به بیماری ها تولید شده است که این دستاورد حاصل تلاش واحد پاتولوژیست است که مهار بیماری های زنگ و کاهش مصرف قارچ کش ها را به دنبال داشته به طوریکه سال ۷۲ ایپدمی زنگ گندم ۱.۵ میلیون تن خسارت زد.

وی از خرید ۱۰ میلیون تن گندم و ۳.۶ میلیون تن جو طی سال زراعی جاری از کشاورزان و افزایش میزان پروتئین گندم از ۱۰ به ۱۲ درصد را از دستاوردهای این موسسه اعلام کرد و بیان داشت: ۴۲ رقم بذر غلات تاکنون برای تولید به بخش خصوصی معرفی شده است.

این مسئول با تاکید بر اینکه در راستای تنش های زنده و غیرزنده در مزارع باید تلاش های بیشتری کرد زیرا با شرایط اقلیمی به وجود آمده نژادهای جدید زنگ وارد کشور می شود که باید در این زمینه فعالیت ها بیشتر شود ، تصریح کرد: ساماندهی بذر به خصوص در طبقات مادری و گواهی شده باید انجام شود.

رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور با بیان اینکه هر ساله نژادهای جدیدی از آفت‌ها مثل زنگ وارد کشور می‌شود و برای اینکه اجازه ندهیم شیوع آن به تولیدات آسیب برساند، باید ارقام مقاومی تولید کنیم تا تجربه تلخ سال ۷۲ که شیوع زنگ باعث خسارت به یک ونیم میلیون تن گندم شد، تکرار نشود ؛ افزود: علاوه براین باید ارقامی معرفی شود که نیاز به مصرف قارچ کش‌های کمتری داشته باشند.

افزایش ۱۲۷ درصدی میزان خرید تضمینی گندم نسبت به دو سال گذشته

در ادامه همایش ؛ سهراب سهرابی با اشاره به رکورد هفت استان در زمینه تولید گندم در مقایسه با ۳۰ سال اخیر، توضیح داد: خوزستان با تولید یک میلیون و ۷۲۰ هزار تن، کرمانشاه با ۸۰۶ هزار تن، آذربایجان غربی با ۶۷۱ هزار تن و ایلام با ۳۲۴ هزار تن از جمله این استان ها می باشند

مجری طرح گندم کشور با بیان اینکه با وجود تلاش‌های صورت گرفته در تمام استانها در استان های آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، مرکزی و کردستان وضعیت کیفیت خوبی نداشتیم، تاکید کرد: باید با نفوذ ارقام جدید و مدیریت درست علاوه بر افزایش کمی میزان تولید گندم، کیفیت را هم ارتقا دهیم.

این مسئول سرعت معرفی رقم در سال های اخیر را خیلی خوب ارزیابی کرد و عنوان کرد: یکی از دلایل افزایش تولید گندم ، بارش مناسب بوده به طوریکه در سال جاری متوسط بارش های کشور تا روز گذشته ۱۸۶ میلی متر بوده که ۵.۴ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.

وی با اشاره به اینکه میزان خرید گندم در سال زراعی جاری ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تن بوده است ، اذعان داشت: میزان خرید تضمینی گندم از کشاورزان نسبت به سال گذشته ۴۴ درصد و نسبت به ۲ سال گذشته ۱۲۷ درصد رشد داشته که نشان از تلاش های محققان داشته است.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی با اشاره اقدامات و سیاستگداری های وزارت جهاد کشاورزی در افزایش تولید و بهبود کیفیت غلات ، تشریح داد: استفاده از ارقام جدید گندم در عرصه تولید اراضی آبی و دیم زار، توجه به تغذیه گیاهی و رسیدن به مصرف متعادلتر کودهای شیمیایی و مدیریت بیماری ها در استان هایی که بیماری داشتند از دیگر دلایل افزایش تولید است.

سهرابی با ابراز رضایت از شرایط اقلیمی بهار سال جاری ، اضافه کرد: امسال درجه حرارت هوا تعادل بهتری داشت که در افزایش تولید موثر بوده است، ینابراین خرید بیشتری هم در مناطق مختلف کشور داشتیم.

این مسئول با بیان اینکه در افزایش تولید گندم روند ارتقای کیفیت هم موثر بوده است ، اظهار داشت: نخستین دلیل افزایش تولید ژنتیک گندم بعد از مدیریت مزرعه بوده است به طوریکه یک روند رو به رشد در ارتقای کیفیت گندم داریم.

مجری طرح گندم کشور از جمع آوری بیش از ۲۰ هزار نمونه ژنتیکی گندم از مزارع کشور خبر داد که این تحقیقات منجر به ۱۲.۵۵ درصد میزان پروتئین گندم ها بوده است، همچنین در سال جاری میزان خرید بذر گندم گواهی شده و مادری از مرز ۴۴۰ هزار تن گذشته است که در گندم آبی ۲۸۰ هزارتن و دیم ۱۶۶ هزار تن بوده است

وی با اشاره به تدوین سند امنیت غذایی کشور ، خاطرنشان کرد: رییس جمهور محترم آن را به دستگاه های مربوطه ابلاغ نموده است.

سهرابی با بیان اینکه در این سند مصوب شده که سطح اراضی گندم آبی کشور بایستی کاهش یابد ضمن اینکه درصد خودکفایی گندم مطابق این سند بایستی به ۱۰۵ درصد برسد، افزود: بر اساس این سند عملکرد تولید گندم در اراضی به طور میانگین به ۶ تن در گندم آبی و در گندم دیم به ۲ تن برسد.

مجری طرح گندم اضافه کرد: در این بخش نیاز به حمایت و پشتیبانی های فنی مجموعه نهال و بذر در سطح ملی و مراکز تحقیقاتی استان ها داریم ضمن اینکه در نظام های زراعی و خرده اقلیم ها نیاز به بسته های مدیریتی هستیم.

این مسئول با تاکید بر اینکه باید کشاورزی حفاظتی برای افزایش مواد آلی خاک داشته باشیم، مطرح کرد: توافقات خوبی در روسیه نیز داشتیم که بایستی از ظرفیت این کشور بیشتر استفاده کنیم که موسسه نهال و بذر هم باید کمک کند تا از ظرفیت های این کشور در دانه های روغنی، غلات، پنبه و علوفه بیشتر استفاده کنیم.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: سهم برنج نیز در مصرف سرانه از ۳۵ کیلوگرم به ۲۹ کیلوگرم در افق ۱۴۱۰ بایستی یرسیم که بهترین جایگزین ماکارونی می تواند باشد که فعالیت های خوبی هم در این بخش موسسه نحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور داشته است.

سهرابی با بیان اینکه با توجه به نرخ رشد جمعیت و تاکیدی که در سند امنیت غذایی شده باید به سمت خودکفایی در بحث تولید گندم حرکت کنیم و به تولید شش تن گندم آبی و دو تن گندم دیم در افق ۱۴۱۰ در هر هکتار برسیم، گفت: در این زمینه نیاز است در کنار تدوین بسته های مدیریتی، حمایت لازم از کشاورزان صورت بگیرد تا انگیزه آنها برای افزایش تولید بیشتر شود و به روزی برسیم که بتوانیم جشن خودکفایی در تولید گندم را بگیریم.

ارقام شاه کلید افزایش کمی و کیفی گندم

در پایان همایش؛ حسین جعفری با بیان اینکه بخش تحقیقاتی غلات مهمترین بخش تحقیقاتی در موسسات است زیرا غلات محصولی استراتژیک برای کشور است، اظهار کرد: در بعضی از محصولات نمی توان تاحدود زیادی روی درآمد بالای آن حساب کرد اما روی توانمندی و حداکثر تولید باید نگاه ویژه داشت .

معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه در آستانه خودکفایی در تولید غلات هستیم، اذعان داشت: سال گذشته بیش از هفت میلیون تن خرید تضمینی گندم انجام شد که امسال به بیش از ۱۰ میلیون تن خرید تضمینی گندم رسیدیم.

وی با اشاره به ۲ مولفه در بخش تحقیقات این سازمان، افزود: این ۲ مولفه هر زمان در کنار هم قرار گرفتند ما تولید خیلی خوبی داشتیم که یکی مسائل فنی و دانشی است که متولی آن محققان موسسات هستند و بخش دیگر مسایل حمایتی مثل قیمت خرید تضمینی و تامین کود و یارانه است که شاهد خرید بالای تضمینی خواهیم بود.

این مسئول با اشاره به اینکه در تولید گندم سال هاپیش به خودکفایی رسیدیم اما زمانیکه بحث حمایتی کمرنگ شد روند تولید کاهش یافت، بیان داشت: در کنار تلاش کشاورزان و تولیدکنندگان شرایط اقلیمی و عوامل حمایتی خیلی مهم است.

جعفری با بیان اینکه یکی از مهمترین کارهای انجام شده معرفی ارقام است که در بحث رقم دستمان پر است و مشکلی بابت تامین ارقام برای اقلیم های مختلف نداریم، خاطرنشان کرد: تاکنون حدود ۳۵ رقم گندم دیم،۱۴ رقم دوروم و ۱۱۴ رقم گندم آبی معرفی شده که ظرفیت خوبی در معرفی ارقام است.

به گفته معاون سازمان تات؛ استفاده از ارقام یکی از شاه بیت های افزایش تولید در کشور بوده ولی بایستی برای هر کدام از اقلیم های کوچک و کوچکتر بسته ای تعریف شود که تمام شرایط به زراعی اعم از رقم میزان کودپذیری و آفات و بیماری ها در آن دیده شود.