ناترازی انرژی؛ آتشی در آستانه انفجار امید وطن‌خواه در نهمین کنفرانس انرژی‌های تجدیدپذیر، با انتقاد تند از سیاست‌های کلان در حوزه انرژی و ضمن اگر به متخصص مراجعه نکنیم، کشور تعطیل خواهد شد، تأکید کرد ناترازی انرژی از ناترازی مدیریتی نشأت می‌گیرد و ریشه این ناترازی‌ها در بحران سیاسی کشور است.
نهمین کنفرانس انرژی‌های تجدیدپذیر، صحنه‌ای بود برای طرح صریح‌ترین و تندترین نقدها به ساختار تصمیم‌گیری کشور در حوزه انرژی. امید وطن‌خواه، مدیر اسبق پالایشگاه خوزستان و از مدیران باسابقه حوزه انرژی، با ارائه آماری نگران‌کننده و تحلیل‌هایی تند، از بی‌توجهی به تخصص، سوءمدیریت، ناترازی سیاست‌گذاری، و خسارت‌های چندصد میلیارد دلاری ناشی از تصمیمات نادرست در حوزه انرژی سخن گفت.
ناترازی برق، تهدیدی فوری برای کشور
وطن‌خواه در آغاز سخنان خود هشدار داد: سرعت رشد ناترازی برق ۶ برابر سرعت رشد تولید است. اگر روند به همین صورت ادامه یابد، تا پنج سال آینده ناترازی از ۱۰۰ گیگاوات عبور خواهد کرد و کشور عملاً تعطیل می‌شود.
ریشه ناترازی کجاست؟
در پاسخ به سخنان محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، که ناترازی انرژی را ناشی از ناترازی مدیریتی دانسته بود، وطن‌خواه گفت: بله، قالیباف شما درست می‌فرمایید؛ ریشه ناترازی انرژی در ناترازی مدیریتی است. اما فراموش نکنید که خود این ناترازی مدیریتی از ناترازی سیاسی می‌آید. اگر سیاست‌گذاری کلان اصلاح نشود، هیچ ناترازی دیگری قابل حل نخواهد بود.
نمره ۶ از ۱۰۰؛ قضاوت جامعه جهانی درباره مصوبات مجلس
وطن‌خواه با استناد به ارزیابی «کمیته نظام تدبیر جهانی» افزود: مجلس شورای اسلامی در حوزه انرژی ناترازی دارد؛ در ارزیابی‌های بین‌المللی، مصوبات مجلس ایران نمره فاجعه‌بار ۶ از ۱۰۰ را گرفته‌اند. نمره ثبات سیاسی نیز ۸ از ۱۰۰ بوده است؛ یعنی قوانین کشور نه مطابق نیاز ملت‌اند و نه همسو با مقررات جهانی.
خسارت‌های تحریم، FATF و نپیوستن به توافق‌نامه‌های جهانی
وی عدم عضویت در FATF، توافق‌نامه پاریس ۲۰۱۵، و «کاپ» را از جمله دلایل اصلی عقب‌ماندگی ایران دانست و تصریح کرد: این انزوا و خودتحریمی‌ها سالانه صدها میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می‌کند. سال ۱۳۵۷، کارمند ایرانی ۵ برابر کارمند اماراتی درآمد داشت؛ امروز این نسبت برعکس و حتی بدتر شده است.
دو قانون مجلس، دو فاجعه ملی
مدیر اسبق پالایشگاه خوزستان گفت: دو مصوبه مجلس هزاران میلیارد دلار ضرر زده‌اند؛ اول، منع واردات کالاهای مشابه تولید داخل که عملاً رقابت را حذف و کیفیت را نابود کرده. دوم، منع به‌کارگیری متخصصانی که فرزندان‌شان تابعیت خارجی دارند.
بحران کمیسیون انرژی؛ چرا خروجی فقهی است؟
وی با انتقاد شدید از کمیسیون انرژی مجلس بیان داشت: چطور مجلس برنامه‌ریزی کرده در برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه فقط ۱۲ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر تولید شود، در حالی که ناترازی فعلی ۳۳ گیگاوات است؟ وقتی رئیس کمیسیون انرژی مدرک فقه اسلامی دارد، نتیجه‌ای جز این نمی‌توان انتظار داشت.
هشدار درباره دخالت‌های سیاسی در انتصابات انرژی
وی با اشاره به انتصابات غیرتخصصی عنوان کرد: نمایندگان مجلس نباید در حوزه انرژی دخالت کنند، اجازه دهید دولت براساس تخصص و تجربه مدیر منصوب کند.
مقایسه با چین و جهان؛ چرا عقب مانده‌ایم؟
چین از سال ۲۰۰۹ تولید انرژی خورشیدی را از صفر به ۵۰۰ گیگاوات رسانده، در حالی که ایران فقط به ۱.۵ گیگاوات رسیده است. وطن‌خواه پرسید: آیا این خیانت به کشور نیست؟ کشوری با بیشترین منابع انرژی، اما در ناترازی فرو رفته!
ناترازی آنلاین، آفلاین و پنهان؛ سه بحران انرژی
وطن‌خواه ناترازی انرژی را در کشور به سه دسته تقسیم کرد و گفت: نخست، ناترازی “آنلاین” است که در زمان اوج مصرف، به حدود ۲۷ گیگاوات می‌رسد و نتیجه مستقیم آن، قطع برق مشترکان است.
دوم، ناترازی “آفلاین” است که به میزان حدود ۶ گیگاوات برآورد می‌شود و مربوط به برق مورد نیاز واحدهای صنعتی و غیرصنعتی آماده بهره‌برداری است؛ اما به دلیل نبود زیرساخت تأمین برق، این واحدها امکان فعالیت ندارند.
سوم و به‌زعم وی، خطرناک‌ترین نوع ناترازی، “پنهان” یا Hidden است؛ ناترازی‌ای که به دلیل نگرانی از نبود امنیت انرژی، موجب خروج سرمایه‌گذاران، فرار سرمایه و مهاجرت نخبگان از کشور می‌شود.
۱۵۰ میلیارد دلار خسارت به صنایع فولاد
وی اظهار کرد: فقط ناترازی انرژی در صنایع فولاد، بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار خسارت زده است. هر گیگاوات ناترازی، سالانه ۴.۵ میلیارد دلار ضرر می‌زند. با احتساب ۳۳ گیگاوات ناترازی، سالانه ۱۴۸ میلیارد دلار به کشور ضربه می‌خورد.
یارانه پنهان؛ بی‌عدالتی در توزیع انرژی
وطن‌خواه گفت: یارانه پنهان انرژی ناعادلانه است، ثروتمندان ۱۵۰ برابر فقرا یارانه می‌گیرند؛ فقط بنزین وارداتی، با قیمت تمام‌شده صدهزار تومان، به افراد دارای چند خودرو، سه‌هزار تومان فروخته می‌شود. این یعنی ماهانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان یارانه برای هر خودروی شخصی ثروتمندان.
دولت برد-برد با جهان غرب را بپذیرد
مدیر اسبق پالایشگاه خوزستان تأکید کرد: بدون رابطه برد-برد با غرب، کشور با بحران حیات روبه‌روست. چطور شعار مرگ بر آمریکا می‌دهیم و از همان کشور هواپیمای بوئینگ می‌خواهیم؟
۱۴۸ میلیارد دلار زیان در سال؛ صدای خاموشی می‌آید
سخنرانی امید وطن‌خواه، تنها یک هشدار تخصصی نبود؛ صدای بلند زنگ خطر برای کل کشور بود. او با لحنی بی‌پرده، واقعیت‌هایی را گفت که کمتر مسئولی حاضر به شنیدن آن‌هاست.
آمارهای ارائه‌شده تکان‌دهنده‌اند؛ نمره ۶ از ۱۰۰ برای قوانین کشور، ۳۳ گیگاوات ناترازی، و زیان سالانه ۱۴۸ میلیارد دلاری.
سکوت در برابر این بحران، خیانت است؛ یا باید به متخصصین رجوع کنیم، یا باید برای خاموشی‌های گسترده و فروپاشی اقتصادی آماده باشیم.
