البرز، استانی سرشار از میراث فرهنگی در مسیر گردشگری مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز ضمن تبریک فرا رسیدن روز جهانی گردشگری با شعار «گردشگری و صلح» گفت: استان البرز با وجود وسعت کم دارای جاذبه های بسیار در حوزه های تاریخی؛ فرهنگی، طبیعی، ناملموس، ورزشی و سلامت است.
رحیم خاکی مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز ضمن تبریک فرا رسیدن روز جهانی گردشگری با شعار «گردشگری و صلح» اظهار کرد: استان البرز با وجود وسعت کم دارای جاذبه های بسیار در حوزه های تاریخی؛ فرهنگی، طبیعی، ناملموس، ورزشی و سلامت است. به گونه ای که کمیت و کیفیت جاذبه ها در این استان درخور تحسین است. در حوزه آثار تاریخی فرهنگی، تنوع کم نظیری از پناهگاه صخره ای سرهه و تپه‌ها و محوطه‌های ارزشمند گرفته تا معماری دستکند صخره‌ای اشتهارد و دژها و کاخ‌ها همچنین بناهای آرامگاهی و عام المنفعه مانند کاروانسرا و گرمابه در استان البرز وجود دارد.
وی ادامه داد: استان البرز دارای آثار شاخصی از دوران پارینه سنگی تا دوران معاصر است؛ پناهگاه صخره ای سرهه با دیرینگی پارینه سنگی میانه و جدید که بین 68 تا 33 هزار سال پیش مورد استقرار جوامع انسانی بوده برگ تازه ای در مطالعات باستان شناسی استان گشود و محوطه باستانی ازبکی از دوران نوسنگی تا صفویه (با قدمت 9هزار سال) از محوطه های ارزشمند تاریخی کشور است.
مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز افزود: به این دو میتوان تپه موشه لان یا اسماعیل آباد و نیز تپه خوروین را افزود که شهرت جهانی دارند. دژ مادی ازبکی فصل نوینی در مطالعات عصر آهن و به ویژه دوره ماد گشود و ثابت شد که مادها تا مرکز فلات ایران نیز می‌زیسته‌اند.
این مسئول ادامه داد: بناهای آرامگاهی با تنوع بی‌نظیری از دوران سلجوقی تا صفوی در این استان کوچک وجود دارند که میتوان به برج آرامگاهی کردان؛ امامزاده عبدالقهار(ع) ورده، امامزاده ابوالحسن(ع) مسکین آباد، امامزاده هارون جوستان (ع) اشاره کرد. همچنین کاخ سلیمانه با دیرینگی قاجار و کاخ مروارید با دیرینگی معاصر استقرار جوامع انسانی و پیوند تاریخی البرز را از پارینه سنگی تا عصر حاضر تأیید می کند.
مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز گفت: وجود دو کاروانسرای شاه عباسی کرج و ینگی امام به همراه امامزاده‌هایی با زائرسرا نشان از وجود شاه‌راهی های تاریخی دارد که البرز در مسیر آن بوده است و جالب اینکه البرز هنوز هم مسیر عبور 18 استان کشور است و این می‌تواند یک ظرفیت فوق العاده برای گردشگری این استان باشد.
او با اشاره به اینکه البرز تنوع آب و هوایی کم نظیری هم دارد، اضافه کرد: از قله های 4000 متری تا بیابان اشتهارد؛ قله های سر به فلک کشیده همچون ناز و کهار و شاه البرز با دره های پر آب همچون سیبان دره و کردان و درختان کهنسال فراوان؛ آبشارهای بسیار؛ غار یخ مراد با چکیده ها و چکنده‌های یخی و غار هیو با چکیده ها و چکنده های آهکی و غار اشتهارد با چکیده ها و چکنده های نمکی را در کجا می توان به فاصله کمی از یکدیگر دید؟ کوههای رنگی اشتهارد و رود شور و دریاچه نمک نیز در همین نزدیکی است.
خاکی افزود: به نظر می رسد که میراث ناملموس البرز کمتر شناخته شده است از میان مواریث ناملموس البرز؛ دسته‌ی آیین‌های اجتماعی قابلیت ایجاد مراسم مذهبی و جشنواره ها را دارند که به تعالی روح و نشاط اجتماعی کمک شایانی می کند. تعزیه برغان؛مراسم عاشورای قدیم روستای مهران در دسته مراسم مذهبی و داستان روایی عزیز و نگار، شیوه سنتی تهیه بستی گله، مهارت فرآوری آلو در برغان، دانش سنتی شیره خشت گیری سنج، آیین نوروزک روستای گته ده این قابلیت را دارند که با ایجاد جشنواره‌ها میتوان هم بر طبق بخشنامه‌های یونسکو پاسداری از این مواریث ناملموس را انجام داد و به تداوم این آیین ها کمک کرد و هم باعث رونق اقتصادی در جوامع محلی شد.
مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز با اشاره به اهمیت جشنواره‌ها در رونق گردشگری گفت: بسیاری از استان ها پس از ثبت یک آیین یا یک دانش یا مهارت از سال بعد به اجرای جشنواره‌های مرتبط می‌پردازند برای مثال چندین سال است که در بناب پس از ثبت مهارت پخت کباب بناب ؛ این جشنواره اجرا می شود و همچینین می توان به جشنواره جغور بغور در زنجان که چندین سال است، اجرا می‌شود اشاره کرد و یا جشنواره هزار دف و انار کردستان و جشنواره زغال اخته در استان همسایه قزوین، بنابراین از فعالان عرصه برگزاری رویداد دعوت می‌شود بیشتر به برگزاری جشنواره ها در حوزه ناملموس بپردارند.
او افزود: به شکر خدا استان البرز از سه سال گذشته نیز در این راستا فعالیت هایی را آغاز کرده است و گام هایی در مسیر توالی اجرای این گونه رویدادها برداشته است. در اردیبهشت ماه همزان با اهداء لوح ثبتی رویداد رزم سپر اشتهارد نخستین جشنواره این آیین نیز اجرا شد.
مراسم تعزیه برغان با قدمتی 500 ساله بیشتر دیده شد و جوانان برغانی فعالیت حود را افزایش دادند و آیین عاشورایی در بین مردم البرز بیشتر شناخته شد و حتی از استان های اطراف به ویژه تهران گروه های مردم عادی و حتی پژوهشگران در ده روز اجرای مراسم حضور داشتند.
خاکی ادامه داد: دومین جشنواره عزیز و نگار طالقانی که اخیرا در روستای آردکان خواستگاه آخرین داستان عاشقانه ادبیات ایران برگزار شد، علاوه بر ایجاد شور و نشاط در بین مردم، این داستان روایی را که کم کم رو به فراموشی گذاشته بود زنده کرده و به رونق اقتصادی منطقه نیز کمک می‌کند.
به گفته مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز اهالی روستای آجین دو جین مراسم نکوداشت مهارت قالی بافی آجین دوجین را اجرا کردند و این میراث درخشان روستای آجین دو جین بیشتر شناخته شد و حتی جوانان این روستا شروع به آموزش از بافندگان قدیمی کردند. همچنین مراسم نکوداشت آیین پخت سمنوی سادات در کاخ سلیمانیه برگزار شد.
او ادامه داد: موضوع دیگر اینکه این اداره کل در نظر دارد سیاهه برداری از حدود 700 اثر ناملموس استان را با همراهی پژوهشگران و همکاری پژوهشگده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی به سرانجام برساند.
خاکی افزود: استان البرز در حوزه میراث ناملموس ظرفیت‌های زیادی دارد که می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق‌تر به ویژه با همکاری جامعه محلی و ارگان های مربوطه معرفی شوند؛ برای مثال میتوان جشنواره الو را با معرفی شیوه سنتی فرآوری آلو در برغان که ثبت ملی شده است و شهرت جهانی دارد در مرداد در روستای برغان و حتی در پارک ایران کوچک کرج اجرا کرد. شیوه سنتی تهیه بستنی گله در برغان از خرداد که هوا رو به گرم شدن است را میتوان در جشنواره ای معرفی کرد. یا جشنواره توتک به عنوان شیرینی سنتی البرز هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. میتوان چنین جشنواره هایی را به مناسبت ثبت میراث ناملموس این دانش‌ها،، سنت و مهارت‌ها اجرا کرد. اکنون که این رویدادها و جشنواره ها آغاز شده میتوان با اهمیت دادن بیشتر و حمایت از این دست آیین‌ها چندین سود و منفعت به جامعه رساند.
او با اشاره به اینکه به این ترتیب علاوه بر اینکه طبق دستورالعمل‌های یونسکو پاسداری از این مواریث ناملموس را انجام می‌شود، جامعه محلی را با آموزش های لازم درگیر کرده و باعث رونق اقتصادی روستا می‌شویم که باعث نشاط اجتماعی و همبستگی اقوام مختلف در البرز این ایران کوچک می‌شود. علاوه بر این ثبت تاریخی مشخص برای این جشنواره ها در تقویم رویدادهای گردشگری کشور می‌تواند گردشگران زیادی را هر ساله به این استان جذب کرده و به رونق اقتصاد پایدار گردشگری کمک کند.
