توسعه پتروپالایشگاه‌ها با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در برنامه وزارت نفت باشد کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی با بیان اینکه قانون تنفس خوراک در کنار تهاتر خرید تجهیزات با نفت خام قطعاً می‌تواند در جذب سرمایه‌گذار مؤثر باشد، گفت: دولت باید به ارائه تنفس خوراک بپردازد و در طرف مقابل، الگوی بخش خصوصی با سازوکار چابک‌تر می‌تواند کشور را به قطب پتروپالایشگاهی منطقه تبدیل کند.
توسعه پتروپالایشگاه‌ها یک ضرورت برای کشور است و هیچ کس درباره این موضوع شکی ندارد، اما تمامی کارشناسان تأکید می‌کنند که توسعه پتروپالایشگاه‌ها باید با بررسی‌های دقیق کارشناسی پیش بروند تا بتوانند نیاز‌های کشور را برآورده کنند و برای‌مان سودده باشند.
پتروپالایشگاه‌ها به عنوان واحد‌های صنعتی بزرگی مطرح هستند که می‌توانند بستری برای مقابله با تحریم‌ها، افزایش ارزآوری برای کشور، اشتغال‌آفرینی و رونق صنایع داخلی باشند.
شرط دستیابی به این مزیت‌ها این است که دولت در چارچوب ریل‌گذاری‌های صورت‌گرفته در حوزه توسعه پتروپالایشگاه‌ها پیش برود.
در قانون، تنفس خوراک پیش‌بینی شده است، به این معنا که پتروپالایشگاه‌ها با ۸۰ درصد پیشرفت می‌توانند از تنفس خوراک یک‌ساله استفاده کنند. در حال حاضر، برخی پتروپالایشگاه‌ها به این درصد از پیشرفت رسیده‌اند، اما خبری از تنفس خوراک نیست.
به زعم بسیاری از کارشناسان، این طور خلف‌وعده‌ها تبعات منفی برای فضای سرمایه‌گذاری کشور دارد. پتروپالایشگاه‌ها به حدی سوددهی دارند که در کشور‌های پیشرفته پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها در کنار یکدیگر گسترش یافته‌اند تا بستر برای بهره‌مندی از کارکرد پتروپالایشگاهی فراهم شود.
کشور‌های شرق آسیا و در رأس آن‌ها چین، سرمایه‌گذاری عظیمی در زمینه توسعه مینی پتروپالایشگاه‌ها داشته‌اند که نشان‌دهنده سوددهی این طرح‌هاست.
امین رضا انصاری دکترای مهندسی فرایند، دانشگاه علم و صنعت ایران با اشاره به این موضوع که در ارتباط با توسعه پتروپالایشگاه‌ها نیاز به نگاه کارشناسی و دقیق داریم، بیان داشت: برخی نظرات کلی در مورد لزوم توسعه پتروپالایشگاه‌ها گفته شده و همین موارد بسط داده شده است، در حالی که پتروپالایشگاه‌ها الزامات و ملزوماتی دارند که باید با دقت مدنظر باشند.
وی با تاکید بر اینکه نیاز است یک گروه کارشناسی و مهندسی در مورد پتروپالایشگاه‌ها و نحوه گسترش آن‌ها نظر بدهند، ابزار داشت: پتروپالایشگاه‌ها را می‌توان در بستری توسعه داد که تأمین آب، انرژی و فرصت‌های آمایش سرزمینی در آن دیده شود. به دقت باید ظرفیت ورود گاز و خوراک مایع واحد صنعتی مورد نظر مشخص شود.
کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی توضیح داد: پتروپالایشگاهی که بخواهد برای کشور سودده باشد، باید حداقل خوراک مایع و گازی و زنجیره پایین‌دستی که برایش در نظر گرفته می‌شود، کاملاً مشخص شود. در برخی از طرح‌ها، این مهندسی مفهومی ایراد دارد. برخی زنجیره‌های پایین‌دست که در پتروپالایشگاه‌ها پیش‌بینی شده، الان در بازار جهانی با کالا‌های دیگر جایگزین شده است. این مباحث فنی و تخصصی باید به دقت دیده شود تا در آینده به مشکل نخوریم.
انصاری با بیان اینکه پتروپالایشگاه‌ها واحد‌های صنعتی هستند که می‌توانند برای کشور سودده باشند و منافع ما را تأمین کنند، تصریح کرد: شرطش این است که توسعه آن‌ها با ملاحظاتی صورت بگیرد و بحث‌های کارشناسی و تخصصی با دقت پیش برود.
وی با تاکید بر اینکه مهندسی مفهومی طرح باید در نظر گرفته شود و حداقل خوراک گاز و مایع با ترکیب درصد‌های مناسب پیش‌بینی شود، اظهار داشت: همچنین لازم است بهینه‌سازی مقداری که از هر محصول به دست می‌آید با هزینه‌های ذخیره‌سازی و بازاریابی دیده شود.
کارشناس ارشد حوزه نفت و انرژی با بیان اینکه در دنیا فقط به موضوع پتروپالایشگاه‌ها نگاه نمی‌کنند، بلکه آن را در یک گستره وسیع‌تر در نظر می‌گیرند، عنوان کرد: به طور مثال، از آنجا که پتروپالایشگاه‌ها نیاز به آب دارند، مدیریت پساب را در یک منطقه مدنظر قرار می‌دهند. به این ترتیب، جانمایی پتروپالایشگاه در جایی قرار داده می‌شود که به حداقل خوراک گازی و خوراک مایع هیدروکربنی دسترسی داشته باشد؛ انرژی‌ها قابل تأمین باشد و بتوانند پساب‌های منطقه را تصفیه کنند.
انصاری در خصوص روش تهاتر نفت با تجهیزات پتروپالایشگاهی و با بیان اینکه اگر در اجرای این روش الزاماتی را مدنظر نداشته باشیم، این طرح شبیه یک رؤیا خواهد بود، اذعان داشت: برای موفقیت این طرح باید بتوانیم از طریق الگوی سازمان شانگهای یا فرصت‌هایی که در سازمان بریکس داریم، به نتیجه برسیم. همچنین باید با همسایگان ارتباط عمیق داشته باشیم و هزینه‌های تهاتر را به شدت کاهش دهیم.
به گفته وی؛ اجرای طرح تهاتر نفت با تجهیزات پتروپالایشگاهی نیازمند یک تیم دیپلماسی قوی است، همچنین نیاز به یک تیم امنیتی کارآمد داریم که اطلاعات درز نکند، ارتباط عزتمندانه با کشور‌های اروپایی و غربی هم می‌تواند کارساز باشد.
این کارشناس انرژی توضیح داد: قانون تنفس خوراک در کنار تهاتر خرید تجهیزات با نفت‌خام قطعاً می‌تواند در جذب سرمایه‌گذار مؤثر باشد، دولت باید به ارائه تنفس خوراک بپردازد و در طرف مقابل، الگوی بخش غیردولتی با سازوکار چابک‌تر قطعاً می‌تواند کشور را به قطب پتروپالایشگاهی منطقه تبدیل کند.
انصاری در پایان تاکید کرد: توسعه پتروپالایشگاه‌ها با سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی و اعطای مشوق‌های دولتی باید در برنامه وزیر نفت پیشنهادی دولت چهاردهم به شکل ویژه و با اولویت بالایی قرار گیرد.
فرناز فتحی سرابی مدیرمسئول پایگاه خبری روزنگار البرز
