سدهای البرز نفس‌های آخر خود را می‌کشند مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز با اشاره به اینکه حجم آب در سد طالقان ۱۶۸ و سد کرج ۵۴ میلیون مترمکعب است، گفت: در سال گذشته هر کدام به ترتیب ۱۵۴ و ۳۵ میلیون مترمکعب ذخیره آب داشته اند
داوود نجفیان در نشست خبری با اصحاب رسانه با بیان اینکه کمبود و مدیریت بهینه آب شرب در تمام دنیا شرایط حادی دارد و این وضعیت فقط مختص استان البرز و ایران نیست، اظهار داشت: در سال‌های گذشته برای تأمین آب شرب دغدغه‌ای وجود نداشت اما اکنون در بخش شرب هم با مشکل جدی و حاد مواجه شده‌ایم.
وی با بیان اینکه بعضی از مشکلات موجود، محصول برخی سیاستگذاری های داخلی و بین المللی در زمینه مدیریت غلط منابع آبی است، تصریح کرد: به عنوان نمونه کشور ترکیه بر اساس مصالح خود قوانین بین‌المللی را کنار گذاشته و از حق‌آبه کشورهای پایین دست برداشت می‌کند که این باعث بروز مشکلاتی در این کشورها و حتی کشور ایران شده است.
این مسئول با اشاره به اینکه با بارگذاری جمعیت در نقاط مختلف اکنون به جایی رسیده‌ایم که برای تأمین نیازهای اولیه مجبور به صرف هزینه‌های سنگین با تبعات زیست محیطی آن هستیم تا بتوانیم آب شرب مردم را تأمین کنیم، بیان داشت: موضوع جمعیت، در موضوعات دیگر مانند آلودگی هوا نیز چالش‌هایی را ایجاد کرده است.
امانتدار خوبی نبودیم
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با بیان اینکه ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک پتانسیل منابع آب آن یک سوم متوسط دنیاست، عنوان کرد: صددرصد منابع آبی خود یعنی ۶۰ درصد فراتر از خطوط قرمز ترسیم شده در استانداردهای بین المللی مصرف کرده که در این زمینه نیاز بخش‌های دیگر از جمله محیط زیست، آبخوان‌ها و … نیز مصرف شده است.
نجفیان با بیان اینکه متاسفانه سرمایه ملی که برای نسل‌های آینده پیش بینی شده و به امانت به ما رسیده در حال از دست رفتن است، عنوان کرد: برای تأمین آب شرب خود دغدغه داریم و با چالش بحرانی مواجه می باشیم، در صورتی که در سال‌های گذشته این موضوع خیلی مطرح نبود و بدیهی بود که هرچقدر هم خشکسالی هم باشد منابع تأمین آب وجود دارد.
وی با بیان اینکه کسی تصور نمی‌کرد که روزی دغدغه اصلی ما از دست رفتن یا کاهش منابع آبی باشد که این موضوع ناشی از رفتارهای خود ما در سال‌های گذشته بوده است، اباز داشت: در حال حاضر منبع تأمین آب شرب در دوران خشکسالی آبهای زیرزمینی می باشند.
این مسئول ضمن اشاره به بحران آبی سال گذشته در استان، اذعان داشت: خوشبختانه سیاستگذاری ها و تصمیم گیری هایی صورت گرفت که موجب کاهش تنش آبی شد.
آب البرز حال خوبی ندارد
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز؛ علیرغم کاهش بیش از ۵۰ درصدی بارش‌ها در استان، مدیریت مخزن‌ها موجب شد که حجم آب ذخیره سد طالقان نسبت به سال گذشته هشت درصد مثبت شود.
نجفیان با اشاره به اینکه حجم آب ذخیره شده در سد طالقان در حال حاضر ۱۶۸ میلیون مترمکعب است در حالی که در سال گذشته این میزان ۱۵۴ میلیون مترمکعب بود، خاطرنشان کرد: حجم آب ذخیره شده در سد کرج نیز اکنون حدود ۵۴ میلیون مترمکعب است در صورتی که سال گذشته ۳۵ میلیون مترمکعب بود اما هنوز هم این میزان نرمال نیست و نباید ما را گول بزند.
وجود ۷۰۰ چاه تأمین کننده آب شرب در البرز
وی با بیان اینکه دبی ورودی سد کرج به دلیل عدم بارش‌ها نصف دبی خروجی سد است و به همین دلیل از مخزن استفاده می‌شود، گفت: در بخش آب زیرزمینی مقداری منابع مالی در اختیار آبفای تهران و البرز قرار گرفته که اقدام به حفاری چاه‌های جایگزین کنند تا در صورت کاهش آبهای سطحی و عدم بارندگی، بتوانیم بخشی از آب شرب موردنیاز را از طریق چاه‌ها تأمین کنیم.
این مسئول با اشاره به وجود ۷۰۰ حلقه چاه تأمین کننده آب شرب در استان، توضیح داد: با توجه به اینکه احداث چاه‌های غیرمجاز کشاورزی در حریم این چاه‌ها دبی آنها را کاهش می‌دهد، اولویت ما در زمینه انسداد چاه‌های غیرمجاز، حریم چاه‌های آب شرب است تا از این طریق به پایداری آب شرب و کنترل برداشت‌ها برسیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با تاکید بر ضرورت کنترل الگوی کشت توسط جهان کشاورزی، تشریح داد: هماهنگی‌های لازم با دستگاه قضا و جهاد کشاورزی برای ساماندهی سیاست‌های کشت صورت گرفته و نباید از کنار این موضوع به راحتی عبور کنیم زیرا هر کشت خارج از سیاست اصلی بخش کشاورزی و مدیریت آب به آبخوان‌ها لطمه می‌زند بنابراین باید پیش از سبز شدن سطح از کشت جلوگیری شود.
به ویلاهای دارای استخر پایانکار داده نمی شود
نجفیان با بیان اینکه سرانه مصرف آب در کشور ما بسیار بالا بوده و حتی در برخی روستاهای استان البرز به ۴۰۰ لیتر هم می‌رسد در صورتی که سطح استاندارد در دنیا ۱۴۰ لیتر است، مطرح کرد: در این راستا مقرر شده به ویلاهای دارای استخر پایانکار داده نشود.
وی با تاکید بر اینکه باید در باور مردم تغییر ایجاد کرده و آنها را نسبت به مصرف بالای آب حساس کنیم چون این موضوع علاوه بر امنیت و سلامت نسل کنونی به نسل‌های آینده هم ارتباط دارد، متذکر شد: کافی است در بخش شرب ۳۰ درصد و در بخش کشاورزی ۱۰ درصد کاهش مصرف داشته باشیم.
این مسئول با بیان اینکه در صورت همکاری مردم در این زمینه می‌توانیم سال‌های جاری و آتی را بدون ایجاد تنش و قطعی آب سپری کنیم، در غیر این صورت احتمال قطعی آب در برخی نقاط کشور حتی قبل از فصل تابستان نیز وجود دارد، افزود: سیاست وزارت نیرو این است که تا حد ممکن اجازه ندهیم آب در بخش خانگی قطع شود و باید برای تحقق پایداری کمی و کیفی آب تلاش کنیم.
آبخوان‌های بی رمق بر دشت‌های البرز سایه افکنده‌اند
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با اشاره به اجرای طرح تعادل بخشی به منظور پایداری آب زیرزمینی، بیان کرد: در زمینه انسداد چاه‌های غیرمجاز، نصب کنتور و جلوگیری از اضافه برداشت و حفاری‌های جدید نیز عملکرد خوبی داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه امسال با تمرکز بر باغ ویلاها مقرر شده تا فروردین ماه در ساوجبلاغ یک هزار حلقه چاه مسدود شود، تاکید کرد: البته علاوه بر چاه‌ها سازه‌های غیرمجاز باید برچیده شوند.
این مسئول از انسداد ۵۰۰ حلقه چاه در ساوجبلاغ و مجموعاً ۷۶۰ حلقه چاه در استان البرز خبر داد و گفت: ۶۳ دستگاه غیرمجاز حفاری نیز توقیف و برای کنترل برداشت‌ها ۲۶۰ کنتور نصب شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با تاکید بر مدیریت بهینه مصرف آب و برق، یادآور شد: دستور وزیر نیرو است که برای تحقق آن در تلاش هستیم تمام چاه‌ها را به کنتورهای حجمی آب متصل کنیم.
نجفیان با بیان اینکه کنتورهای برقی موجود در چاه‌ها به شرکت توزیع نیروی برق متصل هستند و آنها می‌توانند عملکرد و میزان مصرف انرژی را مشاهده و در صورت لزوم جریان انرژی را قطع کند، اظهار داشت: بر اساس دستورالعمل‌ها در حال قطع کردن برق چاه‌های غیرمجاز دارای برق مستقل نیز هستیم تا از این طریق با جلوگیری از بهره برداری، آب از آبخوان برداشت نشود تا مراحل قانونی آن طی شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با اشاره به انسداد ۴ هزار و ۸۲۱ حلقه چاه در استان البرز طی ۱۰ سال گذشته، تصریح کرد: حدود ۸۵ میلیون مترمکعب در سال ناشی از برداشت این چاه‌ها ذخیره آب داشته‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه مسیری طولانی را در پیش داریم و باید از تمام ظرفیت‌های موجود برای کنترل برداشت آب از آبخوان‌ها استفاده کنیم، در غیر این صورت منابع آبی از دست می‌رود، بیان داشت: اعتقاد قلبی و اعتماد فنی دارم که با مشارکت همه دستگاه‌ها، جمعیت و ظرفیت‌های اجتماعی و رسانه‌ای استان می‌توانیم با استفاده از ابزارهای موجود آبخوان‌ها را به حالت قبل بازگردانیم.
این مسئول ادامه داد: در راستای طرح تعادل بخشی، ۲۲ اکیپ گشت بازرسی اقدام به بازدید از چاه‌های غیرمجازی که برداشت دارند و کنترل و شناسایی چاه‌های غیرمجاز و شناسایی الگوهای کشت می‌کنند.
آزادسای رودخانه کرج برای جلوگیری از آلودگی آن
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با اشاره به آزادسازی بستر و حریم رودخانه کرج، ابراز داشت: هدف از این اقدام مهم و جدی جلوگیری از آلودگی آب شرب در سطح استان می باشد.
به گفته نجفیان؛ مقرر شده تا زمان اجرای طرح آزادسازی بستر رودخانه کرج، ساکنان این محدوده‌ها که به درستی یا با تصرف در این مناطق سکونت دارند، از سوی محیط، ارگان‌های قضائی و دستگاه‌های خدمات رسان به رسمیت شناخته نشوند.
وی آلودگی نفتی را از مشکلات جدی رودخانه‌های کرج و طالقان عنوان کرد و نابسامانی رودخانه‌ها و عدم به رسمیت شناختن ساکنان را از عوامل اصلی تشدید آلودگی آنها برشمرد و گفت: اصلی ترین منشأ این نوع آلودگی سوخت مایع است زیرا به دلیل عدم امکان خدمات گاز از سوخت مایع استفاده می‌کنند.
به گفته این مسئول؛ در سال‌های گذشته به شرکت گاز تکلیف شد که خط انتقال گاز بکشد که انجام شد اما به دلیل عدم به رسمیت شناختن ساکنان، واگذاری انشعاب به آنها ممنوع است.
ثبت مالکیت رودخانه کرج به نام دولت
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان البرز ضمن اشاره به آزادسازی حدود ۱۴ هکتار از اراضی حریم رودخانه کرج و تحویل آن به شهرداری کرج، اذعان داشت: از ابتدای تأسیس شرکت آب منطقه‌ای استان البرز تاکنون یک هزار و ۲۲۲ مورد آزادسازی حریم رودخانه‌ها صورت گرفته است.
نجفیان با بیان اینکه دریافت سند مالکیت رودخانه کرج به نام دولت نیز اقدام بزرگی بود، خاطرنشان کرد: یکی از مزایای آزادسازی حریم و بستر رودخانه‌ها از بین بردن آلودگی نفتی و واگذاری انشعاب گاز به همه ساکنان و ارائه خدمات دولتی به آن هاست.
وی افزود: در ابتدا طبق مصوبه شورای عالی امنیت ملی قرار بود کل جاده چالوس خالی شود تا هیچ سازه‌ای در اطراف رودخانه وجود نداشته باشد ولی ما طرح ساماندهی را مطرح و اعلام کردیم با این طرح به هدف مورد نظر یعنی جلوگیری از آلودگی رودخانه خواهیم رسید که خوشختانه مورد پذیرش قرار گرفت
این مسئول با اشاره به شناسایی ظرفیت‌های گردشگری کنار رودخانه‌های استان البرز برای سرمایه گذاری و ایجاد مکان اسکان موقت برای شهروندان و گردشگران، مطرح کرد: در سال گذشته یک هزار هکتار از اراضی بستر رودخانه کرج سند ملی دریافت کرده‌اند و در حال حاضر برای صدور سند حدود 3 هزار هکتار از اراضی حاشیه رودخانه شور البرز در دست اقدام است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز با بیان اینکه بخشی از آلودگی هوا که امروز در سطح کشور با آن مواجه هستیم هم ناشی از سیاستگذاری‌های غلط بخش آب است، مطرح کرد: خشک شدن تالاب‌ها که نمونه آن در استان البرز هم وجود دارد از این نوع مشکلات است و چراکه این وضعیت تا جایی پیش رفته که احتمالاً شهرستان طالقان را هم با معضل آلودگی مواجه کند.
سال سخت آبی پیش روی ماست
وی با تاکید بر اینکه برای تأمین آب شرب خود را برای بدبینانه‌ترین حالت آماده کرده‌ایم،خاطرنشان کرد: مثلا اواخر تابستان امسال بود که هواشناسی اعلام کرد بارش‌های پاییز در حد نرمال و بیشتر از نرمال خواهد بود؛ از همین رو برخی با این پیش‌بینی اصرار کردند که بخشی از آب سد کرج برای آمادگی در برابر سیلاب‌های احتمالی خالی و به سمت پایین دست رها شود ولی چون ما بدبینانه‌ترین حالت را در نظر گرفته بودیم از این کار خودداری کردیم و اگر چنین اقدامی انجام داده بودیم در روزهای کنونی برای تأمین آب شرب با مشکل جدی مواجه شده بودیم.
این مسئول تشریح داد: متأسفانه بارش برف امسال استثنایی بوده و اگر این شرایط تداوم پیدا کند نگرانی بسیار جدی به وجود خواهد آمد و ناچار به تصمیمات سخت خواهیم بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز با اشاره به فرونشست در استان البرز، یادآور شد: در برخی مناطق استان تا ۲۸ سانتیمتر در سال فرونشست داریم و میانگین فرونشست در کل استان به پنج سانتیمتر می‌رسد.
نجفیان ادامه داد: گذشتگان بر این باور بوده اند که در زمان خشکسالی برای تامین آب شرب یا تامین آب اصلی ترین منبع آبهای زیرزمینی هستند اما زمان می برد که تاثیرات خود را بر روی آب زمین زیر زمینی بگذارد و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا زنجیره آن کامل شده و ذخیره‌سازی شود.
وی با بیان اینکه متاسفانه دوره‌های خشکسالی تداوم پیدا کرده و در حال حاضر دغدغه ما برای تامین آب شرب بسیار زیاد بوده ، اضافه کرد: برخی از دشت‌های ما دشت‌های ممنوعه بوده و برای تامین آب شرب ما ممنوعیتی نداریم و اگر قرار باشد چاه احداث کنیم این کار را انجام می‌دهیم چون چاره‌ای نخواهیم داشت.
فرناز فتحی سرابی / مدیرمسئول پایگاه خبری روزنگار البرز
