پهلوان هایی که جان دو اعدامی را نجات دادند دو پسر جوان که در جریان درگیری‌های جداگانه دو مرد را به قتل رسانده بودند، پس از محاکمه به اتهام قتل عمد به قصاص محکوم شدند اما با پادرمیانی دو قهرمان کشتی سرنوشت طور دیگری رقم خورد، لیکن از چوبه دار نجات یافتند.

به گزارش پایگاه خبری روزنگار البرز؛

نوشتن درباره میزان دردناک بودن از دست دادن یک عزیز آن هم در اتفاقی مانند قتل عمد، کاری عبث و سخت است؛ شعارهایی همچون «قصاص حق است اما بخشش شیرین» خیلی زیبا و نغزست اما وقتی پای جلوگیری از هدر رفتن خون پاره‌ تن‌تان در میان باشد، شیرینی از روی این عبارت رخت برخواهد بست. همه ما می‌دانیم که قتل عمد موجب قصاص است ولی اگر ولی‌دم رضایت دهد، قاتل قصاص نخواهد شد.

گفته می‌شود که قتل نفس اولین جرمی بود که توسط قابیل در زمین به وقوع پیوست. قصاص اساساً به معنای مجازات کردن جانی به مثل همان جنایت در جنایات عمدی بر نفس، اعضاء و منافع می‌باشد.

ترویج فرهنگ بخشش در قرآن کریم و روایات

مطابق قوانین جزایی اسلام، جنایات عمدی موجب حق قصاص بوده، و در کنار آن، عفو جانی از سوی صاحبان حق نیز توصیه شده است؛ در ماده‌ ۴۳۲ ق.م.ا که در صورت وافی نبودن ترکه‌ مقتول برای ادای دیون او، صاحبان حق را مجاز به قصاص دانسته، اما عفو آنان را مشروط به تضمین ادای دیون کرده است.

به هر حال، قصاص حقی برای اولیاء دم محسوب می‌شود و هرگز یک حکم الزامی نیست. بدین معنا که اگر اولیاء دم بخواهند، می‌توانند قاتل را ببخشند و در مقابل خونبها دریافت کنند یا چیزی در مقابل آن نگیرند. بدون تردید بخشش جایگاه بالایی در تمام فرهنگ‌ها دارد و سبقت گرفتن در آن رفتار پسندیده و قابل ستایشی محسوب می‌شود. در فرهنگ اسلامی نیز آیات و روایات بسیاری برای ترویج فرهنگ بخشش و عفو بیان شده است که به چند مورد اشاره می کنیم از جمله:

۱-‌‌ آیه‌‌ شریفه‌‌ «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلی‏ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثی‏ بِالْأُنْثی‏ فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخیهِ شَیْ‏ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوف وَ أَدَاءٌ إِلَیهِ بِإِحْسَانٍ ذلِکَ تَخْفِیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَی بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ»(بقره: ۱۷۸)؛ ای کسانی که ایمان آورده‌‏اید، درباره‌‌ی کشتگان بر شما قصاص مقرر شد. آزاد در برابر آزاد، بنده در برابر بنده و زن در برابر زن. پس اگر کسی از جانب برادر(دینی) خود مورد عفو قرار گیرد (و حکم قصاص او تبدیل به خونبها گردد)، باید با خشنودی از پی ادای خونبها رود و آن‌ را به وجهی نیکو بدو پردازد. و او (قاتل) نیز، به نیکی دیه را (به ولی مقتول) بپردازد (و در آن مسامحه نکند). این، تخفیف و رحمتی است از ناحیه پروردگار شما! و کسی که بعد از آن تجاوز کند، عذاب دردناکی خواهد داشت.

۲_ آیه‌‌ شریفه‌‌ «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطاناً فَلا‌‌یسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»(اسراء: ۳۳)، و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولی‌‌اش سلطه(و حق قصاص) قرار دادیم، اما در قتل اسراف نکند، چرا‌‌ که او مورد حمایت است.

۳-‌‌ آیه‌‌ شریفه‌‌ «وَ کَتَبْنا عَلَیهِمْ فِیها أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَینَ بِالْعَینِ وَ الْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَ الْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَ الْجُرُوحَ قِصاصٌ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ کَفّارَةٌ لَهُ وَ مَنْ لَمْ یحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ»(مائده: ۴۵). و بر آنها(بنی اسرائیل‌) در آن(تورات) مقرر داشتیم که جان در مقابل جان، و چشم در مقابل چشم، و بینی در برابر بینی، و گوش در مقابل گوش، و دندان در برابر دندان است. و هر زخمی، قصاص دارد، و اگر کسی آن را ببخشد(و از قصاص صرف نظر کند)، کفاره‌‌ (گناهان) او محسوب می‌شود، و هر کس به احکامی که خدا نازل کرده حکم نکند، ستمگر است.

۴_ آیه‌‌ شریفه‌‌ «وَ جَزاءُ سَیئَةٍ سَیئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَی اللهِ إِنَّهُ لا‌‌یحِبُّ الظّالِمِینَ»(شوری: ۴۰). کیفر بدی، مجازاتی است همانند آن، و هر کس عفو و اصلاح کند، پاداش او با خداست، خداوند ظالمان را دوست ندارد.

۵_ امام صادق(ع) فرموده‌‌اند: عفو کردن هنگام قدرت و تسلط، روش انبیاء و از اسرار نهان پرهیزکاران است.

۶ -‌‌ در صحیفه‌‌ سجادیه آمده است: خدایا عفو تو بالاتر و بیشتر از عقاب توست، بنابراین عفو و غفران از صفات خداوند متعال است، و در روایتی پیامبر اکرم(ص) فرموده‌‌اند: خداوند عفو‌‌کننده است و عفو کنندگان را دوست دارد.

و همچنین در ماده ۳۵۹ قانون مجازات اسلامی نیز حق قصاص و عفو در یک ردیف قرار داده شده است. در این ماده، چنانکه گذشت، مقرر شده است: در موارد ثبوت حق قصاص، اگر قصاص مشروط به رد فاضل دیه نباشد، مجنیٌ‌‌علیه یا ولی دم، تنها می‌‌تواند قصاص یا گذشت کند و اگر خواهان دیه باشد نیاز به مصالحه با مرتکب و رضایت او دارد. همچنین در ماده‌‌ ۳۶۳ عفو و گذشت، موجب سقوط قصاص، و در ماده‌‌ 364 رجوع از گذشت غیر قابل قبول دانسته شده است.

دو جنایت هولناک در آذربایجان غربی

دو جنایت هولناک در دو روستا از شهرستان‌های آذربایجان غربی ( میاندوآب و شاهین دژ ) اتفاق افتاده است که منجر به قتل دو مرد جوان شد که شرح هر کدام در گزارش ذیل بیان شده است.

شرح ماجرای جنایت اول طبق اعترافات متهم:

رحیم سه سال پیش ساکن یکی از روستاهای شهرستان میاندوآب در زمانی که ۱۸ سال داشت؛ از روستا با موتورسیکلت درحال عبور بود که ناگهان سگی به موتورش حمله می کند، سگ زخمی میشود و متاسفانه صاحب سگ که فکر می‌کرد من از روی قصد سگ این کار را انجام دادم بدون اینکه سعی کند واقعیت را بداند با من گلاویز شد. او مرا بر روی زمین کوباند و قصد خفه کردن من را داشت، هیچ راه فراری نداشتم تنها چیزی که برای دفاع از خودم داشتم چاقویی بود که در جیبم بود و با سختی ضربه ای به مرحوم زدم من قصد کشتن او را نداشتم فقط برای نجات خودم بود که این تصمیم عجولانه را از سر ناچاری گرفتم. زمانی که مقتول بر روی زمین افتاد من از ترس خشک ام زده بود وحشت تمام وجودم را احاطه کرده بود نمی دانستم چه کار کنم.

رحیم که اکنون ۲۱ سالش شده است؛ می گوید پس از گذشت سه سال ازاین ماجرا هنوز که هنوز است کابوس این جنایت مرا رها نکرده و بدترین لحظات را پشت میله های زندان تجربه کرده است.

حکم قصاص رحیم پس از سه سال باتوجه به درخواست اولیای دم صادر شد؛ شمارش معکوس مرگش را هر لحظه با تمام وجودش حس می کرد، وی انتظار مرگ را می کشید تا دیگر کابوس‌هایش پایان یابد و از خداوند طلب بخشش می کرد و دیگر هیچ امیدی برای رهایی از مرگ نداشت اما در آخرین لحظه ای که ناامیدی وجودش را گرفته بود سرنوشت طور دیگری رقم خورد و خداوند بزرگ راه نجاتی را که در خیالش هم نمی‌گنجید در جلوی پایش توسط دو پیشکسوت و قهرمان کشتی به نام های ابراهیم جوادی و منصور برزگر قرار داد.

انگار همه چیز برای رحیم خواب یا رویا بود؛ آری درست زمانی که به اوج ناامیدی می‌رسی و فکر میکنی همه چیز قطعی است اما به مدد خداوند معجزه‌ای را میبینی که تصورش را هم نمی‌کنی. وی اطمینان و باور صددرصدی داشت که اشتباه بزرگی را مرتکب شده است و برای همین خودش را مستحق مرگ و قصاص می دانست

ابراهیم جوادی متولد ۱۳۲۲ قزوین یکی از پیشکسوتان و قهرمان کشتی آزاد است که با دعوت یکی از دوستانش همراه با منصور برزگر به شهرستان میاندوآب رفته تا برای نجات مجید از چوبه دار میانجیگری کنند. این پهلوان کشتی ظریف اندام و سبک وزن بود؛ با ۴ بار پیاپی قهرمانی جهان، ۲ بار قهرمانی در بازی‌های آسیایی، مدال برنز المپیک ۱۹۷۲ مونیخ و قهرمانی در مهمترین تورنمنت‌های بین‌المللی دوران خود، همچون جام دانکلف بلغارستان، جام تفلیس شوروی و جام تاتراس لهستان، پرافتخارترین کشتی‌گیر سبک‌وزن تاریخ کشتی ایران است. شکست از نیکولف بلغارستانی در المپیک مونیخ تنها شکست او در مسابقات جهانی و المپیک بود. جوادی از معدود ستارگان پر افتخار تاریخ کشتی ایران است. جوادی در المپیک ۱۹۷۶ مونترال و ۱۹۹۲ بارسلونا هم به عنوان مربی همراه تیم ملی بود و همچنین مدتی ریاست هیئت کشتی شهرستان کرج را برعهده داشت.

منصور برزگر متولد ۱۳۲۵ بویین زهرا قزوین است که در دستهٔ ۷۴ کیلوگرم کشتی آزاد، برندهٔ مدال نقره المپیک ۱۹۷۶ مونترآل، قهرمان مسابقات قهرمانی کشتی جهان در ۱۹۷۳ و نیز نایب‌قهرمان دو دورهٔ این مسابقات در ۱۹۷۵ و ۱۹۷۷ است. مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۷۸، اولین تجربه مربیگری او در تیم ملی بود و در چهار دوره بازی‌های المپیک ۱۹۸۸ سئول، ۱۹۹۲ بارسلون، ۱۹۹۶ آتلانتا، ۲۰۰۰ سیدنی و ۲۰۰۴ آتن، تیم ملی کشتی آزاد ایران را به عنوان سرمربی هدایت کرد. وی به عنوان عضو هیئت رئیسه و مدیر کمیته استعدادیابی فدراسیون کشتی ایران و نیز مدیر تیم‌های ملی کشتی فعالیت کرده‌است.

حضور این دو پهلوان در آذربایجان غربی کار خدا بود و ناخواسته وارد میانجیگری شدند وقتی موضوع را فهمیدند به خانه خانواده مقتولان رفتند.

در داستان رحیم که منجر به قتل یک پدر شده بود؛ فرزندان و اولیای دم آنها که به شدت داغدار بودند حاضر نبودند از خون عزیز خود بگذرند اما این دو عزیر بزرگوار باهمان روحیه پهلوانی خود سعی کرد موضوعاتی را مطرح کند که می‌توانست حس انتقام جویانه خانواده داغدار را التیام ببخشد.

پهلوانان با حرفهای زیباشان از جمله از قدیم گفتند ” حس لذتی که در بخشش وجود دارد هرگز در انتقام نیست “؛ این حق شما هست که قاتل عزیز خود را قصاص کنید اما مطمئن باشید اگر او را به خاطر خدا و جوانی اش ببخشید قطعا در پیشگاه خداوند جایگاه خوبی خواهید داشت. باور کنید هیچ وقت نمی‌توانید بعد از قصاص قاتل فرزندتان احساس خوبی داشته باشید اما اگر سعی کنید با عفو و بخشش او را ببخشید خداوند به خاطر این تصمیم بزرگ شما بهترین احساس را در وجود شما قرار خواهد داد. می دانیم بخشش کار هر کسی نیست و بسیار سخت و دشوار است اما باید سعی کنیم این رفتار را در جامعه فرهنگسازی کنیم.

دو پیشکسوت کشتی پس از چند ساعت صحبت با خانواده مقتول و درخواست بخشش توانستند آنها را راضی کند تا از درخواست قصاص خود گذشت کنند و اولیای دم پس از سه سال حاضر به بخشش قاتل شدند.

باتوجه به اعلام بخشش خانواده اولیای دم متهم به زودی بار دیگر در دادگاه کیفری به اتهام قتل از جنبه عمومی و اعمال ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی‌ پای میز محاکمه خواهد رفت.

شرح ماجرای جنایت دوم طبق اعترافات متهم:

اکبر پسر جوانی ساکن در یکی از روستاهای شاهین دژ آذربایجان غربی که در جریان درگیری با دو برادر با پرتاب سنگ باعث مرگ یکی آنها شده بود راجع به روز حادثه می گوید: همه چیز خیلی آنی و در یک چشم برهم زدن اتفاق افتاد به خاطر چند جمله پوچ با دو برادر درگیر شدم ناخواسته سنگی را از روی زمین برداشتم و به طرف یکی از آنها نشانه گرفتم که به سر یکی اصابت کرد، پسر جوان روی زمین افتاد سرش غرق در خون شد و از ترس تمام بدنم به لرزه افتاد من هرگز قصد کشتن او را نداشتم و میدانم که اشتباه بزرگی را مرتکب شدم.

اکبر پس از محاکمه در دادگاه کیفری به اتهام قتل عمد به قصاص محکوم شد؛ هر چه تقلا کرد تا به همه بفهماند که این درگیری بود و اصلا قصدی برای کشتن کسی وجود نداشته است اما هیچ تاثیری در صدور حکم نداشت و حالا بعنوان یک آدمکش در زندان در انتظار قصاص بود. اکبر به خاطر پرتاب یک سنگ لعنتی در باتلاقی گرفتار شد و متاسفانه مرتکب جنایت هولناکی شد.

وی برخلاف رحیم در دلش امیدی بود تا بالاخره خانواده مقتول باور کنند که این یک اتفاق ناخواسته بوده است نه یک قتل عمد و هر روز انتظار پایان این برزخ لعنتی را می کشید. اما خدا با پا در میانی و میانجیگری این دو پهلوان کشتی، فرصت زندگی دوباره به اکبر می دهد. جوادی و برزگر به سراغ خانواده مقتول رفتند و سعی کردند با ایجاد صلح تصمیم اولیای دم را تغییر دهند.

اما این میانجیگری کار خیلی آسانی نبود چرا که اولیای دم حاضر به رضایت نبودند و نمی‌توانستند از خون پسرشان بگذرند . چند جلسه برگزار شد و پیشکسوت کشتی بهمراه روحانی و بزرگان ورزش و ریش سفیدان محل به خانه اولیای ام رفتند اما همچنان فایده ای نداشت که بالاخره تلاش ها پس از چن‌روز نتیجه داد و اولیای دم، بزرگوارانه از حق شرعی و قانونی خود گذشتند و از حکم قصاص که در نوبت اجرا قرار گرفته بود، منصرف شدند.

ترویج فرهنگ صلح و سازش

بدون شک اولیای دم جگر گوشه و عزیز خود را از دست دادند و نمی‌توانند به راحتی از خون دلبند خود بگذرند ولی وقتی نور بخشش را در وجود خود بیابند می‌توانند حس بهتری را تجربه کنند.

اجازه فرصت دوباره زندگی دادن به کسی که فرزند شما را کشته است از جمله کارهای سختی است که هر کسی قدرت انجام آن را ندارد.

فرهنگ بخشش باید در جامعه فرهنگ‌سازی شود مادامی که سعی کنیم در رفتارهای روزمره این ارزش اخلاقی را حفظ کنیم قطعا مسائل به راحتی حل خواهد شد. در مرام کشتی و ورزش های پهلوانی نیز این مهم مورد تاکید است و از دیرباز مردم پهلوانان با همین الگوهای اخلاقی شناخته اند.

ان شاالله با تلاش مسئولان شوراهای حل اختلاف، صلح‌ یاران، میانجیگران، خیران، هنرمندان و ورزشکاران و با ترویج فرهنگ صلح و سازش و گذشت در جامعه شاهد افزایش این امر پسندیده در جامعه باشیم.

اهمیت جایگاه صلح و سازش در جامعه از چند منظر قابل بررسی است که از جمله از نگاه شریعت مقدس اسلام همواره بر گسترش صلح، مهرورزی، نوعدوستی و گذشت تاکید شده است و همچنین از نگاه اجتماعی نیز گسترش فرهنگ صلح و گذشت و دوستی یکی از مؤلفه‌های جامعه مترقی بشمار می رود.

یادآوری شود اصل حکم قصاص یک عامل بازدارنده است که در مرحله نخست از ایجاد جنگ و تفرقه جلوگیری می کند و در مرحله بعدی مانع از گسترش قتل و کینه توزی می شود زیرا کینه همچون موریانه ای بستر جامعه را از بین می برد بنابراین هر فرد بیاموزد تا با گذشت در زندگی شخصی، عفو را به یک فرهنگ عمومی در جامعه تبدیل کند.

ضمناً اگر کسی بخشیده شد، دو نکته باید در نظر گرفته شود، در وحله اول این که دیه را سنگین نگیرند و در وحله دوم اینکه دیه به سرعت پرداخت شود.

فرناز فتحی سرابی / مدیرمسئول پایگاه خبری روزنگار البرز